درمان نارسایی مزمن وریدی منجر به واریس بعلت کاهش انقباض دریچه ورید

نارسایی مزمن ورزیدی (CVI) هنگامی ناشی می‌شود که رگ‌ها و وریدهای موجود در پا دیگر خون را به سمت قلب به‌خوبی پمپاژ نمی‌کنند. به‌طور عادی، هنگامی‌که عضلات پا منقبض می‌شوند، رگ‌های عمیق پاها را که به جریان خون کمک می‌کنند، فشرده می‌سازند. وریدها شامل دریچه‌های یک‌طرفه‌ای هستند که از جریان یافتن خون به سمت مخالف، به سمت پاها، جلوگیری می‌کنند. این دریچه‌ها ممکن است به‌مرورزمان فرسوده شوند و درنتیجه خون ممکن است به سمت عقب (برخلاف جهت حرکت خود) نشت کند و در وریدهای پا جمع شود. به‌مرورزمان، وریدها ضعیف‌تر و کشیده‌تر می‌شوند. رگ‌های واریسی یا وریدهای روی سطح پوستی که به خاطر خوب کار نکردن دریچه‌ها، اتساع یافته و گشاد شده‌اند می‌توانند باعث نارسایی مزمن وریدی (CVI) شوند. وقتی لخته‌های خون نیز می‌توانند با مسدود کردن راه جریان خون در ورید یا آسیب رساندن به دریچه‌های واقع در رگ‌ها، منجر به بوز نارسایی وریدی شوند. روش‌های درمانی متعددی برای نارسایی مزمن وریدی توسط پزشکان و متخصصان ارائه‌شده است که می‌تواند با کاهش فشارخون در وریدها و درمان دریچه‌های وریدی عمل بازگشت خون به سمت قلب را تسهیل بخشد.

نارسایی مزمن وریدی (CVI) چیست؟

نارسایی مزمن وریدی (CVI)، هنگامی رخ می‌دهد که دیواره‌ی ورید و یا دریچه‌ی وریدهای موجود در پا به‌خوبی کار نکنند و درنتیجه کار برگرداندن خون به قلب از طرف پا با مشکل مواجه می‌شود. نارسایی مزمن وریدی باعث تجمع خون در این ورید‌ها می‌شود و این تجمع را ایستاز (به معنای گرفتگی) می‌نامند.

علل بروز نارسایی مزمن وریدی چیست؟

رگ‌ها، خون را از همه‌ی اندام‌های بدن به سمت قلب بازمی‌گردانند. برای رسیدن به قلب، خون موجود در رگ‌های پا باید روبه بالا جریان داشته باشد. عضلات پشت ساق پا و عضلات واقع در کف پاها باید با هر قدمی منقبض شوند تا رگ‌ها را فشرده و خون را به سمت بالا هدایت کنند. برای حفظ حرکت روبه بالای خون در پاها و عدم برگشت آن به پایین، وریدها دارای دریچه‌های یک‌طرفه‌ای هستند. نارسایی مزمن وریدی (CVI) هنگامی رخ می‌دهد که این دریچه‌ها آسیب ببینند و درنتیجه خون به سمت عقب (پایین) نشت خواهد کرد. آسیب این دریچه‌ها ممکن است به خاطر بالا رفتن سن، نشستن یا ایستادن طولانی یا ترکیبی از بالا رفتن سن و کم‌تحرکی به وجود آید. وقتی وریدها و دریچه‌ها تا اندازه‌ای ضعیف شوند که جریان خون به سمت قلب با مشکل مواجه شود، فشارخون در رگ‌ها بالا می‌رود و برای مدت طولانی بالا باقی می‌ماند و منجر به بروز نارسایی مزمن وریدی خواهد شد. در اکثر موارد، نارسایی مزمن وریدی درنتیجه‌ی وجود یک لخته‌ی خون در وریدهای عمقی پاها بروز می‌کند، این بیماری را تحت عنوان ترومبوز ورید عمیق (DVT) می‌شناسند. نارسایی مزمن وریدی می‌تواند از تومورها ناحیه‌ی لگنی و بدفرمی‌های عروقی و گاهی اوقات بنا بر دلایل نامعلومی ناشی شود. ناتوانی دریچه‌های موجود در وریدها در نگه‌داشتن و حرکت جریان خون برخلاف جاذبه‌ی زمین باعث می‌شود تا خون به آهستگی به خارج از وریدها حرکت کند و منجر به ورم پاها شود. نارسایی مزمن وریدی را که در نتیجه‌ی DVT (ترومبوز ورید عمیق) به وجود آمده است، تحت عنوان سندروم پس از ترومبوز (post-thrombotic syndrome) نیز می‌شناسند. حدود 30 درصد از افراد مبتلابه ترومبوز ورید عمیق، 10 سال بعد از تشخیص این بیمار دچار چنین مشکلی می‌شوند.

علائم

علائم نارسایی مزمن وریدی (CVI) عبارتند از:

• ورم پاها یا در قوزک پاها (اغلب جزء اولین علائم می‌باشد).
• احساس سنگینی، گرفتگی، خستگی، درد یا بی‌قراری در پاها
• رگ‌های واریسی
• بی‌رنگ شدن پوست، احساس سفت شدن پوست، پوسته‌پوسته شدن خارش
• زخم‌ها یا جراحاتی که بهبود نمی‌یابند.

عوامل خطر نارسایی مزمن وریدی چیست؟

اگر دارای عوامل خطری برای روز نارسایی مزمن وریدی هستید، احتمال ابتلا به این بیماری در شما نسبت به دیگران بیشتر است. مهم‌ترین عوامل خطر بروز این بیماری عبارتند از:

• ترومبوز ورید عمیق (DVT)
• واریس یا سابقه‌ی خانوادگی برای داشتن واریس
• چاقی مفرط
• بارداری
• بی‌تحرکی
• سیگار کشیدن
• نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت
• جنس مؤنث
• سن بالاتر از 50 سال

تشخیص

نارسایی مزمن وریدی با استفاده از روش‌ها و تکنیک‌های زیر تشخیص داده می‌شود:

• سونوگرافی داپلکس: سونوگرافی داپلکس نوعی سونوگرافی است که برای ارزیابی جریان خون و ساختار وریدهای پا به‌کاربرده می‌شود.
• رگ‌نگاری رزونانس مغناطیسی (MRV): MRV یک تکنیک تشخیصی است که تصاویر دقیق و سه‌بعدی را ایجاد می‌کند. در تکنولوژی رزونانس مغناطیسی از آهنربا، امواج رادیوفرکوئنسی و کامپیوترهایی برای تولید تصویر استفاده می‌شود. در MRV همچنین از رنگ کنتراست برای کمک به دید بهتر وریدها استفاده می‌کنند.

درمان نارسایی مزمن وریدی

درصورتی‌که علائم نارسایی مزمن وریدی (CVI) آزاردهنده نباشند، درمان این بیماری ضروری نخواهد بود. در صورت لزوم درمان نارسایی مزمن وریدی، درمان بیشتر روی این سه مورد تمرکز دارد: تمرین ورزشی، بالا نگه‌داشتن پاها و پوشیدن جوراب‌های کشی فشرده کننده (جوراب واریس).

• تمرینات ورزشی: تمرینات ورزشی به پمپاژ خون در پاها کمک و عضلات را برای کمک به خون‌رسانی بهتر تقویت می‌کنند.
• بالا نگه‌داشتن پاها: بالا نگه‌داشتن پاها می‌تواند به کاهش فوری درد کمک کند. پزشک متخصص ممکن است به بیمار توصیه کند که روی سه الی چهار بار پاها را بالاتر از سطح قلب، حدود 15 دقیقه نگه دارد. این کار به کاهش ورم پاها کمک خواهد کرد. این باید برای مدت طولانی بنشینید یا بایستید، پاها را چند بار خم‌کنید، این کار به بهبود جریان خون کمک خواهد کرد.
• جوراب کشی و فشرده کننده: جوراب‌های کشی فشرده کننده یا همان جوراب‌های واریس، از انگشتان تا پشت ساق پا را به‌تدریج فشرده می‌کنند. این جوراب‌ها وریدهای واقع در پاها را فشرده می‌سازند که منجر به ایجاد فشار مضاعفی می‌شوند و درنتیجه از برگشت خون به سمت پایین جلوگیری می‌کنند.

اگر با این سه روش، علائم آزاردهنده‌ی بیماری برطرف نشوند، باید از روش‌های دیگری که در ادامه به آن‌ها اشاره‌کرده‌ایم استفاده کرد:

سؤالات متداول

برای جلوگیری از این بیماری و سالم ماندن چه باید کرد؟

• وزن نرمالتان را حفظ کنید.
• به‌طور منظم ورزش کنید.
• جوراب و لباس‌های فشرده کننده بپوشید.
• اگر دچار ترومبوز ورید عمیق (dvt) بودید، باید داروهای ضد لختگی خونی را که برای شما تجویزشده‌اند به‌درستی مصرف کنید.